.svg)
Dünyanın Ən Gizəmli Musiqi Əsərləri və Onların Sirri
Musiqi, bəşəriyyətin tarixində həmişə duyğuların ifadə edilməsi, hekayələrin danışılması və mədəniyyətlərin qarşılıqlı təsirinin vasitəsi olmuşdur. Lakin bəzən bəzi musiqi əsərləri, yalnız musiqi deyil, həm də sirr və gizlilik daşır. Bu əsərlər, ya bilinməyən səbəblərdən, ya da tarixdəki itirilmiş məlumatlardan dolayı hələ də həll edilməmiş, sirli vəziyyətini qorumaqdadır.
Musica Universalis, həmçinin "Kosmik Musiqi" kimi tanınır və bu konseptə görə, kainatda olan bütün maddələr, o cümlədən planetlər və ulduzlar, özləri də bir musiqi notası kimi fəaliyyət göstərir. Bu, qədim Yunan filosofu Pythagorasın irəli sürdüyü bir nəzəriyyədir. Pythagoras, musiqinin və harmoniyanın kainatın quruluşunun əsası olduğunu düşünürdü. Lakin, təəssüf ki, heç bir şəxs bu kosmik musiqini eşitməyi bacarmayıb.
Bu konseptin sonrakı dövrlərdəki inkişafları, xüsusilə Johannes Kepler tərəfindən həyata keçirilmişdir. Kepler, ulduzların və planetlərin öz orbitlərində hərəkət edərkən çıxardığı "səsin" hər hansı bir musiqi olaraq tərcümə edilə biləcəyini irəli sürdü. Lakin bu sirli və mistik musiqi heç vaxt insan qulağına çatmayıb, və bu əsər bu günə qədər yalnız nəzəri olaraq mövcuddur.
Macar bəstəkarı Béla Bartókun "Mikrokosmos" əsəri, onun ən məşhur və eyni zamanda ən gizəmli musiqi layihələrindən biridir. Bu əsər, 153 hissədən ibarət bir sıra miniaturalardan ibarətdir və hər bir hissə müxtəlif musiqi tərzlərini, texnikalarını və mədəni xüsusiyyətləri nümayiş etdirir. Lakin "Mikrokosmos"un sirri yalnız onun formal strukturunda deyil, həm də Bartókun onun yaradılmasında istifadə etdiyi qeyri-adi təcrübələrdə yatır.
Bartók, musiqisini yaradarkən yalnız Avropa musiqisi deyil, həm də Azərbaycan, Türkmənistan və digər xalqların folklorlarını dərindən öyrənmiş və onlardan ilham almışdır. "Mikrokosmos"un arxasında dayanan bu milli və beynəlxalq təcrübələr onun əsərini daha da sirli və kompleks edir. Bu gün belə, "Mikrokosmos" hələ də musiqiçilər üçün dərindən araşdırılan və bəzən sirli təbiəti ilə məşhurdur.
Beethovenin **"9-cu Simfoniya"**sı həm əsər, həm də musiqiçinin özü üçün böyük bir sirr daşıyır. Beethoven, həyatının sonlarına yaxın, eşitmə qabiliyyətini tamamilə itirmişdi. Buna baxmayaraq, o, bəlkə də ən məşhur əsərlərindən birini – "9-cu Simfoniya"nı yazmağa davam etdi. Bu əsər, onun həyatındakı ən böyük sınaq və dövrün son mərhələsində yarada bildiyi ən mükəmməl musiqilərdən biri oldu."9-cu Simfoniya", musiqi və fəlsəfənin birləşdiyi, səsin və harmoniyanın insanın ruhunu qaldırdığı bir əfsanədir. Lakin bir çoxları hələ də təəccüblənir ki, Beethoven, eşitmə qabiliyyətini itirdikdən sonra belə, belə bir əsəri necə yarada bildi? Bu, musiqi ilə əlaqəli ən böyük sirrlərdən biridir.
Amerikalı bəstəkar John Adamsın "The Death of Klinghoffer" əsəri, həm tarixi hadisə, həm də musiqinin gücü ilə əlaqəli çox mübahisəli bir əsərdir. Bu operada, 1985-ci ildə Achille Lauro gəmisi üzərində baş verən terror hadisəsi dramatizə olunur. Lakin, əsərin özündə bir çox gizli mənalar və simvollar mövcuddur. Musiqiçilər, bu əsərin dərinliyində və bəzi səslər vasitəsilə verilmək istənən mesajlar haqqında müxtəlif təhlillər aparmışlar. Bəzi təhlillər göstərir ki, əsərin bəzi elementləri çox daha böyük bir tarixi və siyasi mesaj daşıyır.
The "Lost Chord" adlanan musiqi əsəri, britaniyalı bəstəkar Arthur Sullivan tərəfindən 1877-ci ildə yazılıb. Lakin, bu əsərin sirri yalnız onun melodiyasındadır. Məlumatlara görə, Sullivan bir gün ilhamla yazdığı bu kompozisiyanı bitirdikdən sonra, bu melodiya ilə "itirilmiş" və "tapılmayan" bir harmoniyanın gözlənildiyi düşünülür. Hətta bəzi musiqişünaslar, bu əsərin onun ən böyük kəşfini və musiqinin hər hansı bir sirrini ortaya çıxara biləcəyini iddia etmişlər.
Musiqi bəşəriyyətin ən qədim ifadə formalarından biridir və onun sirri yalnız qeyri-adi harmoniyalarda, melodiyalarda və ritmlərdə deyil, həm də onu yaradanların həyatında, ilhamlarında və musiqinin arxasında dayanan gizli mənalarda yatır. Bəzi musiqi əsərləri zamanla bir sirr halına gəlmişdir. Bu sirrlər həm musiqinin təbiətini, həm də onu yaradanların insan ruhunu və düşüncə sistemini daha yaxşı başa düşməyə imkan verir. Hər bir gizəmli musiqi əsəri, bir çox suallar yaradır və həmişə oxucusunu, dinləyicisini və musiqiçinin özünü düşündürür.
