.svg)
Sosial Media və Rəqəmsal Platformaların Cəmiyyətdəki Təsiri
Son illərdə sosial media və rəqəmsal platformalar, cəmiyyətin, iş dünyasının və mədəniyyətin ən vacib hissələrinə çevrilib. İnsanların gündəlik həyatının ayrılmaz bir parçası halına gələn bu platformalar, yalnız əlaqə qurmaqla kifayətlənmir, həm də informasiya yayımı, marketinq, ticarət və sosial dəyişikliklərdə böyük rol oynayır.
Sosial media, insanlar arasında əlaqəni gücləndirmək və qlobal əlaqələr qurmaq üçün ən vacib vasitələrdən biri halına gəlib. Facebook, Instagram, Twitter, TikTok və digər platformalar, coğrafi sərhədləri aşaraq, fərdlərin bir-biri ilə asanlıqla əlaqə qurmasına imkan verir. Bu platformalar, həm şəxsi, həm də peşəkar əlaqələri asanlaşdırır. Dostlar, ailə üzvləri və həmkarlarla gündəlik əlaqələr qurmaq daha rahat və əlverişli olur.
Dünyanın müxtəlif bölgələrindəki insanlarla əlaqə qurmaq, müxtəlif mədəniyyətlər haqqında məlumat əldə etmək və beynəlxalq əlaqələr yaratmaq, sosial medianın təmin etdiyi imkanlar arasındadır. Həmçinin, bu əlaqələr insanlara müxtəlif təcrübələr və dünyagörüşləri təqdim edir, insanların daha geniş perspektivlərdən dünyaya baxmalarına kömək edir.Sosial media platformaları, həmçinin sosial dəyişikliklərə təsir göstərməkdə mühüm rol oynayır. Bəzi hallarda, bu platformalar, ictimai məsələlərin qlobal səviyyədə tanınmasına və cəmiyyətdəki ədalətsizliklərə qarşı mübarizə aparmağa kömək edir. Məsələn, #MeToo və Black Lives Matter hərəkatları sosial media üzərindən geniş yayılaraq, cəmiyyətdəki qlobal məsələlərə diqqət çəkməyi bacarıb.
Eyni zamanda, sosial media, fərdi və kollektiv sosial məsuliyyəti gücləndirən bir platforma kimi çıxış edir. İnsanlar müxtəlif sosial problemləri və ətraf mühitlə bağlı məsələləri gündəmə gətirmək, təbliğat və məlumat paylaşmaq üçün sosial şəbəkələri istifadə edirlər. Bu tip dəyişikliklər, sosial ədalət, insan haqları, təhsil, bərabərlik və ətraf mühitin qorunması kimi məsələlərdə qlobal səviyyədə şüur artırılmasına səbəb olur.
Sosial medianın cəmiyyətdəki ən mübahisəli təsirlərindən biri, onun psixoloji təsiridir. Bir tərəfdən, sosial media insanların əhval-ruhiyyəsini yaxşılaşdıraraq, onlara daha çox əlaqə və dəstək imkanı təqdim edir. Digər tərəfdən, bu platformaların mənfi təsirləri də var. Sosial media, xüsusilə gənc istifadəçilər üçün, özünü qiymətləndirmə və bədən imici məsələlərində narahatlığa səbəb ola bilər. İnsanlar, sosial şəbəkələrdə başqalarının həyatı ilə müqayisədə özlərini "əskik" hiss edə bilər və bu, depressiya və anksiyetə kimi psixoloji problemlərə səbəb ola bilər.
Həmçinin, sosial media alqoritmləri, istifadəçilərin yalnız öz baxışlarına uyğun olan məzmunları görməsini təmin edir ki, bu da "bubbles" (baloncuklar) yaradır və fərqli fikirlərə açıq olmaq əvəzinə, müəyyən bir fikir və ya ideologiyaya bağlı qalmağı təşviq edir.
Sosial media və rəqəmsal platformalar, markaların və şirkətlərin müştəri bazasına çatmaq üçün ən effektiv yollarından biri halına gəlib. Ənənəvi reklam üsullarının (TV, radio, qəzetlər) yerini, sosial media platformalarında istifadə edilən reklamlar və məzmun marketinqi alıb. Instagram, Facebook, YouTube, LinkedIn kimi platformalar, markaların doğru auditoriyaya daha məqsədli şəkildə çatmalarını təmin edir.
Markalar, sosial media üzərindən, izləyicilərilə birbaşa əlaqə quraraq, onların rəy və düşüncələrini dinləyə bilərlər. Bu, müştəri məmnuniyyətini artırır və brend ilə əlaqənin daha şəffaf və inamlı olmasına səbəb olur. Əlavə olaraq, influencer marketing (təsir edici marketinq) kimi yeni reklam modelləri də genişlənib. İzləyiciləri olan və öz sahələrində nüfuz sahibi olan şəxslər, markaların məhsullarını təbliğ etmək üçün ideal tərəfdaşlar halına gəlib.
Sosial media və rəqəmsal platformalar, e-ticarətin inkişafına böyük təsir göstərib. Facebook və Instagram kimi platformalarda "shop now" (indi al) funksiyaları, markaların öz məhsullarını birbaşa istifadəçilərə təqdim etmələrinə imkan verir. Bu, müştərilərin alış-veriş təcrübəsini sadələşdirir və e-ticarət sahəsində böyük bir inkişafa səbəb olur. TikTok və YouTube kimi platformalarda reklamlar və influencer-lərin təqdim etdiyi məhsul tövsiyələri, müştərilərin alqı-satqı qərarlarını sürətləndirir.
Rəqəmsal platformalar, yeni iş imkanları və iqtisadi modellər yaradır. Freelance (müstəqil) işçilər, yalnız yerli bazarlara deyil, qlobal bazarlara da xidmət göstərə bilirlər. Platformalar kimi Upwork, Fiverr, Freelancer, LinkedIn kimi rəqəmsal alətlər, müstəqil yaradıcıların və ixtisaslaşmış mütəxəssislərin beynəlxalq layihələrdə iştirak etmələrinə imkan verir. Bu, işçilər üçün daha çevik iş mühiti yaradır və gəlir mənbələrini diversifikasiya etməyə kömək edir.
Sosial media və rəqəmsal platformalar, istifadəçilərin şəxsi məlumatlarının toplanması və saxlanması ilə bağlı bir çox təhlükəsizlik məsələlərini ortaya çıxarır. İstifadəçilərin şəxsi məlumatları, bəzən kiber hücumlara məruz qalır və ya üçüncü tərəf şirkətlərə ötürülür. Facebook və Cambridge Analytica qalmaqalı bu məsələnin ciddi bir nümunəsidir. Məlumatların qeyri-qanuni istifadəsi, istifadəçilərin şəxsi həyatlarının təhlükə altına alınmasına səbəb ola bilər.
Sosial media və rəqəmsal platformalar, müasir həyatın ayrılmaz bir hissəsinə çevrilib və onların təsiri hər sahəyə yayılıb. Cəmiyyətdə daha geniş əlaqələr qurulmasına, ictimai məsələlərin gündəmə gətirilməsinə və yeni biznes imkanlarının yaranmasına səbəb olan bu platformalar, həm də bir çox təhlükə və riskləri özü ilə gətirir. İnformasiya təhlükəsizliyi, dezinformasiya və şəxsi həyatın qorunması kimi məsələlər, sosial mediada daha çox diqqət tələb edən məsələlərdən biridir. Lakin, düzgün istifadə və tənzimləmə ilə sosial media və rəqəmsal platformalar, cəmiyyətin və iş dünyasının inkişafında böyük rol oynamağa davam edəcək.
